📝 Giriş

jq, JSON (JavaScript Object Notation) verilerini komut satırında işlemek için kullanılan güçlü ve hafif bir araçtır. REST API’lerinden gelen JSON çıktıları, log dosyaları veya yapılandırma dosyaları gibi verileri filtrelemek, düzenlemek veya dönüştürmek için sıklıkla tercih edilir.

🔧 Kurulum

Ubuntu üzerinde jq kurulumu için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

sudo apt update
sudo apt install jq

📂 Örnek JSON Dosyası

Aşağıda kullanacağımız örnek bir JSON dosyası bulunmaktadır (data.json):

{
  “kullanicilar”: [
    {“id”: 1, “ad”: “Ali”, “yas”: 30},
    {“id”: 2, “ad”: “Ayşe”, “yas”: 25},
    {“id”: 3, “ad”: “Mehmet”, “yas”: 35}
  ]
}

🔍 jq Kullanım Örnekleri

1. Tüm kullanıcıları listeleme:

jq “.kullanicilar[]” data.json

2. Sadece kullanıcı adlarını listeleme:

jq “.kullanicilar[].ad” data.json

3. Yaşı 30’dan büyük olan kullanıcıları filtreleme:

jq ‘.kullanicilar[] | select(.yas > 30)’ data.json

4. Yeni bir JSON çıktısı oluşturma (ad ve yaş):

jq ‘.kullanicilar[] | {isim: .ad, yas: .yas}’ data.json

🧠 İleri Seviye Kullanımlar

– jq ile pipelining (bir komuttan çıkan sonucu başka bir jq filtresiyle işlemek)
– JSON verileri üzerinde toplama, ortalama alma gibi hesaplamalar
– Komut satırında diğer araçlarla entegrasyon (grep, awk vb.)

🎯 Sonuç

jq, özellikle sistem yöneticileri ve geliştiriciler için büyük veri kümeleriyle çalışırken zamandan tasarruf ettiren, okunabilirliği yüksek ve güçlü bir araçtır. Komut satırında JSON verilerini anlamlı ve kolay yönetilebilir hale getirir.